( Home page )

STEFAN WĘGRZYN (1925-2011)

Prof. dr inż. Stefan Węgrzyn (1925-2011)

Urodzony 20 maja 1925 w Krakowie. Studia wyższe rozpoczął w 1944 roku na Wydziale Elektryczny m Lwowskiego Politechnicznego Instytutu, gdzie ukończył pierwszy rok studiów. Po wojnie, studia kontynuował w Krakowie, gdzie w roku 1945 w Akademii Górniczo-Hutniczej rozpoczęły się pierwsze wykłady i zajęcia w ramach Politechniki Śląskiej przeniesionej potem do Gliwic. Studia ukończył na Politechnice Śląskiej w Gliwicach uzyskując tytuł mgr inż. elektryka (1949) .

Na Politechnice Śląskiej w Gliwicach zaczął pracować jeszcze jako student (1 III 1946). Po ukończeniu studów był kolejno: asystentem, docentem i profesorem. Kierował Katedrą Kompleksowych Systemów Sterowania oraz Instytutem Informatyki na Wydziale Automatyki, Elektroniki i Informatyki tej uczelni. Pracując w Politechnice Śląskiej otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego (1961) i zwyczajnego (1968).

Już na 3-cim roku studiów zajmował się zagadnieniami stanów nieustalonych w obwodach elektrycznych. Jeszcze w roku ukończenia studiów (1949) wydał pierwsze w Polsce monograficzne opracowanie nt. rachunku operatorowego wydane jako skrypt. Publikacja ta pt.: "Rachunek operatorowy w zastosowaniu do obliczeń przebiegów nieustalonych w obwodach elektrycznych o stałych skupionych", stała się istotnym wydarzeniem w polskiej elektrotechnice inicjując nową epokę w polskiej nauce — epokę stanów nieustalonych na wydziałach mechanicznych i elektrycznych. Następnie napisał dwie monografie z tej dziedziny, pt.: "Przebiegi Nieustalone w Liniach i Układach Łańcuchowych" i "Rachunek operatorowy" wydane w PWN w Warszawie. Tłumaczenia obu tych książek ukazały się za granicą w: Czechosłowacji, Francji i NRD.

Dwa lata po ukończeniu studiów otrzymał doktorat z wyróżnieniem, za rozprawę pt.: "Niektóre zagadnienia stanów nieustalonych we wzmacniaczach wielostopniowych" (1951), promotorem był prof. Stanisław Fryze. Wyniki tej pracy, a zwłaszcza wprowadzona przez autora metoda dwóch przeciwnych stanów ustalonych weszła do światowej literatury naukowej i można ją znaleźć do dziś w aktualnych podręcznikach z mechaniki oraz elektroniki.

Później, w czasie pobytu we Francji, przedłożył rozprawę poświęconą analizie stanów nieustalonych w układach o parametrach rozłożonych i obronił ją jako pracę doktorską w dziedzinie fizyki otrzymując z wyróżnieniem tytuł doktora nauk fizycznych na Uniwersytecie w Tuluzie (1960).

Jego skrypty, książki i publikacje przyczyniły się w istotny sposób do rozwoju kierunku badania stanów nieustalonych za pomocą rachunku operatorowego.

Drugą dyscypliną naukową obok elektrotechniki, do której Jego prace wniosły trwały wkład, jest szeroko rozumiana automatyka. Prowadził wykłady z automatyki w Polsce, Francji, Kanadzie i w Związku Radzieckim.

Wyniki swych prac i wykłady nt. automatyki opublikował w postaci skryptów i książek. Najpierw ukazały się dwa wydania Jego skryptów, a następnie książka pt. "Podstawy Automatyki" (1964, PWN w Warszawie), która miała 8 wydań w Polsce i została również wydana we Francji.

Członkiem korespondentem Polskiej Akademii Nauk został w roku 1964 (mając 39 lat był wtedy najmłodszym członkiem PAN), a członkiem rzeczywistym — w roku 1973. W latach 1963-1969 był zastępcą dyrektora ds. nauki Instytutu Automatyki PAN w Warszawie. W latach 1986-1989 był członkiem Rady Konsultacyjnej przy Przewodniczącym Rady Państwa.

Zainteresował się komputerowym wspomaganiem pracy operatorów procesów technologicznych i problemami informatyki. Napisał monografię "Podstawy informatyki" (1982, PWN w Warszawie), w której zwrócił uwagę na powiązanie biologii molekularnej i genetyki z informatyką, w rozdziale nt. informatycznych podstaw systemów ewolucyjnych. Temu zagadnieniu i nanotechnologiom poświęca najwięcej czasu w ostatnich latach, w ramach stworzonej przez siebie nowej interdyscyplinarnej dziedziny naukowej — "Technologia informatyczna".

Jako fizyk, automatyk, informatyk, specjalista teorii regulacji i informatyki kwantowej (dziedziny leżącej na pograniczu informatyki i mechaniki kwantowej, zajmującej się wykorzystaniem możliwości układów kwantowych do przesyłania i obróbki informacji), łącznie, opublikował ponad 200 prac naukowych w Biuletynach Polskiej i Francuskiej Akademii Nauk i innych czasopismach światowych. Jego książki na temat dynamiki układów, automatyki i informatyki były wielokrotnie wznawiane, a niektóre zostały przetłumaczone na język francuski, niemiecki i słowacki.

Był jednym z siedmiu założycieli Wydziału Automatyki Politechniki Śląskiej (profesorów: Henryka Kowalowskiego, Adama Macury, Edmunda Romera, Jerzego Śliwińskiego, Zdzisława Trybalskiego, S. Węgrzyna i Tadeusza Zagajewskiego) powstałego 15 II 1964 r. Już w roku 1964 Wydział wypromował 18 absolwentów z dyplomami magistra inżyniera automatyka- elektryka. W roku 1971, do nazwy Wydziału dodano słowo Informatyka.

Wypromował ponad 50 doktorów nauk technicznych i wykształcił wielu inżynierów elektryków, informatyków i robotyków. Niektórzy z Jego wychowanków są członkami PAN.

Był przewodniczącym Komitetu Informatyki PAN. Do roku 2003 był dyrektorem Instytutu Informatyki Teoretycznej i Stosowanej PAN w Gliwicach, a później wice-dyrektorem do spraw naukowych tego instytutu.

Był również członkiem Polskiej Akademii Umiejętności (od 1995). Wykładał we Francji, Kanadzie i Związku Radzieckim.

Otrzymał 5 doktoratów honoris causa: Uniwersytetu Lille we Francji (1973), Uniwersytetu Sherbrooke w Kanadzie (1977), Politechniki Śląskiej (1988), Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie (1989) i Politechniki Rzeszowskiej (2002).

Był członkiem założycielem PTETiS oraz pierwszym v-ce przewodniczącym i przewodniczącym O/Gliwice PTETiS (1961-1967). Za wieloletnią dzialalność naukową został wyróżniony przyznaniem członkostwa honorowego PTETiS ( nr 73 ) w roku 2005.

Otrzymał odznaczenia państwowe: Krzyż Kawalerski (1964) i Oficerski (1972) Orderu Odrodzenia Polski; dwie Nagrody Państwowe: indywidualną II stopnia (1964) i zespołową I stopnia (1976); oraz Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (1993). Za wkład wniesiony do kultury i nauki Francji otrzymał tytuły Kawalera (1977) i Oficera (1983) Orderu Palm Akademickich. Otrzymał także Medal im. Mikołaja Kopernika PAN.

Zmarł 28 lipca 2011 w Gliwicach. Został pochowany dnia 3 sierpnia 2011, o godz. 12-tej, na Cmentarzu Centralnym w Gliwicach.

—————————————————————————————————————

Zebrał i opracował A. Marusak, na podstawie głównie
"Strony Internetowej Instytutu Automatyki, Elektroniki i Informatyki, Politechniki Śląskiej", www.


( Home page )