( Home page )

Antoni Pach (1920-2007)

Prof. dr hab. inż. Antoni Pach

Specjalista w dziedzinie telekomunikacji, inżynier, profesor doktor nauk technicznych, twórca i kierownik Katedry Telekomunikacji Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie, wykładowca AGH.

Urodzony 3 listopada 1920 r. w Pawlikowicach pow. Kraków jako syn Franciszka i Zofii z domu Windak. Jego ojciec był górnikiem w kopalni soli w Wieliczce.

Edukację podstawową rozpoczął w Pawlikowicach (1928), a ukończył w Wieliczce (1934). Gimnazjum Ogólnokształcące w Wieliczce ukończył z wynikiem bardzo dobrym (1939). W latach 1932-1939 był członkiem Związku Harcerstwa Polskiego.

W roku 1939 rozpoczął studia na Wydziale Telekomunikacyjnym Państwowej Szkoły Przemysłowej w Krakowie. Szkoła ta podczas okupacji niemieckiej została przekształcona w Staatliche Fachschule für Maschinenbau und Elektrotechnik (Państwową Szkołę Zawodową Budowy Maszyn i Elektrotechniki). Antoni Pach ukończył tę szkołę uzyskując dyplom technika elektryka w czerwcu (1941), a we wrześniu rozpoczął pracę w Urzędzie Telefoniczno-Telegraficznym w Krakowie (Niemiecka Poczta Wschodu) jako technik w dziedzinie dalekopisowej telegrafii wielokrotnej. Mając dostęp do tajnych połączeń telekomunikacyjnych przekazuje o nich informacje Armii Krajowej.

Po wycofani się Niemców w roku 1945, uruchomił pierwsze w województwie krakowskim połączenie telegraficzne Kraków-Katowice. Po zakończeniu II wojny światowej, przeniósł się do Rejonowego Urzędu Telefonicznego i Telegraficznego w Gliwicach, gdzie pracował od 20 IV 1945 r. do 1 III 1947 r.

Studia wyższe rozpoczął na uruchomionym Wydziale Elektrycznym Politechniki Śląskiej w Gliwicach (od roku 1945). Nie pobierał żadnego stypendium i musiał utrzymywać się samodzielnie. W okresie od 1 X 1948 do 30 I 1949 r. pracował w Centralnym Zarządzie Przemysłu Chemicznego w Gliwicach w Dziale Dalekopisów jako technik telekomunikacji.

Jeszcze jako student otrzymał pracę w Katedrze Fizyki Politechniki Śląskiej u prof. Tadeusza Malarskiego po celująco zdanym egzaminie z radiotechniki (1949). Prof. Malarski, obok prof. Janusza Groszkowskiego, należący do współtwórców radiotechniki polskiej, zajmował się fizycznymi podstawami radiotechniki i telekomunikacji.

Stopień inżyniera elektryka Antoni Pach uzyskał w roku 1950 za pracę dyplomową pt. "Omówić teorię działania galwanometru balistycznego, sprawdzić ją pomiarowo i wykonać za pomocą tego przyrządu zasadnicze pomiary związane z podstawowymi pojęciami magnetycznymi" wykonaną u prof. Malarskiego w Katedrze Fizyki Politechniki Śląskiej. Tytuł magistra n. t. uzyskał w roku 1952. Po śmierci prof. T. Malarskiego (1952), rezygnuje z pracy w Politechnice Śląskiej i przenosi się do Krakowa. Podejmuje pracę w Politechnice Krakowskiej w Katedrze Elektrotechniki na stanowisku starszego asystenta (1952), a następnie adiunkta. Prowadził również wykłady zlecone na Wydziale Elektrycznym Wieczorowej Szkoły Inżynierskiej (WSI) w Krakowie, z przedmiotów: Teoria prądów zmiennych, Podstawy radiotechniki, Urządzenia radiotechniczne, Łączność i sygnalizacja. Po likwidacji tej Szkoły (1956) prowadził nadal zajęcia dydaktyczne na Wydziale Elektryfikacji Studium Wieczorowego Akademii Górniczo-Hutniczej (AGH), który przejął Wydział Elektryczny dotychczasową WSI.

W latach 1957-1960 pracował na pół-etatu, w Instytut Odlewnictwa w Krakowie organizując pracownię automatyzacji i telemetrii.

W roku 1961 uzyskał przeniesienie służbowe z Politechniki Krakowskiej do AGH. Był zamiłowanym dydaktykiem. Pracując na jednym etacie w Katedrze Automatyki i Elektroniki Przemysłowej AGH prowadził wykłady: Podstawy elektroniki, Podstawy telekomunikacji, Telemechanika i telemetria, Technika przekazywania informacji, Podstawy automatyki i telemechaniki, Telemetria, Teoria automatów, Teoria informacji i sygnałów, Systemy telemechaniki oraz seminarium dla doktorantów z Teorii automatów i Teorii informacji.

Równocześnie prowadził zajęcia zlecone w kilku innych uczelniach:

Stopień doktora nauk technicznych uzyskał w 1964 r. w ramach specjalności "Automatyka i Telemechanika". Promotorem Pracę doktorską nt. "Analiza zawodności strukturalnej stykowych układów przełączających się" obronił w Akademii Górniczo-Hutniczej (1964). Jej promotorem był prof. Jerzy Bromirski z Politechniki Wrocławskiej.

Zorganizował od podstaw kształcenie studentów w AGH na kierunku studiów "Telekomunikacja", opracował plany i programy studiów oraz doprowadził do powołania w AGH Katedry Telekomunikacji. Zorganizował od podstaw Katedrę i został jej kierownikiem.

Docentem został w roku 1971 i kierownikiem Zakładu Automatów i Telemechaniki AGH, a w roku — 1972 zastępcą dyrektora Instytutu Informatyki i Automatyki AGH. Tytuł profesora nadzwyczajnego otrzymał w roku 1982 i do przejścia na emeryturę (1991) był kierownikiem Katedry Telekomunikacji AGH. Na emeryturze pracował nadal w Katedrze na pół-etatu do roku 1995, a następnie na umowach zlecenia.

W latach 1972-78 był prodziekanem Wydziału Elektrotechniki, Automatyki i Elektroniki AGH przez dwie kadencje. W latach 1966-89 był redaktorem Zeszytów Naukowych AGH, w dziale "Automatyka".

W początkowej fazie rozwoju Środowiskowego Centrum Obliczeniowego CYFRONET-KRAKÓW>, prof. Antoni Pach pracował na stanowisku wiceprzewodniczącego Rady Programowej dla zorganizowania systemu abonenckiego CYFRONET. Po uruchomieniu systemu został powołany na wiceprzewodniczącego Rady Naukowej CYFRONET-KRAKÓW. Na zlecenie władz uczelni opracował koncepcję wyłaniania najlepszych nauczycieli akademickich AGH. Już w roku 1972 opracował interesującą koncepcję komputeryzacji wyższej uczelni technicznej.

Główne Jego osiągnięcia naukowe dotyczyły badań nad stanami przejściowymi w układach logicznych. Zainicjował w Polsce badania nad występowaniem tzw. "hazardów statycznych i dynamicznych" w przekaźnikowych układach logicznych. Jako pierwszą w piśmiennictwie światowym sformułował metodę identyfikacji oraz eliminacji hazardu dynamicznego. Wykazał, że powszechnie stosowane metody minimalizacji układów logicznych Quine'a i McCluskey'a oraz tablic harwardzkich mają istotne ograniczenia powodowane możliwością występowania wymienionych hazardów.

Opublikował 48 prac naukowych, wypromował 18 doktorów (w tym 3 otrzymało wyróżnienia). Był recenzentem wielu rozpraw doktorskich i habilitacyjnych oraz opinii dot. powołania na stanowiska docentów w wielu uczelniach polskich.

Pięć Jego prac dotyczących niezawodności układów logicznych, stanowi merytoryczną całość będącą istotnym wkładem w rozwój nauki:

  1. "Eine Methode der Elimination des dynamischen Hasards". IFAC Symposium on Hasard & Race Phenomena in Switching Circuits. Publiée par l'Institut de Mathématique de l'Académie de la R.S. Roumanie et par le Centre de Calcul de l'Uiversité de Bucarest, Circular Letter No 8, Juni 1964, p. 303-316;
  2. "Niezawodność pracy a zagadnienie minimalizacji układów przekaźnikowych". Archiwum Automatyki i Telemechaniki, t. XII, 1967, z. 1, s. 95-116;
  3. "Hazard Investigation in Switching Networks with Extended Map". Zeszyty Naukowe Akademii Górniczo-Hutniczej AUTOMATYKA, Kraków 1969, z. 3, s. 57-70;
  4. "Eine Beqrenzung der Anwendung der Quine-McCluskey Minimisierungsmethode". Colloque Internationale Systemes Logiques - Conceptions et Applications. 15-20 Septembre 1969. Actes, part I, p. 1157-1184. Edition de l'Association Internationale pour le Calcul Analogique. Bruxelles 1969;
  5. "Hasardproblem und Minimierung kombinatorischer Schaltkreise mit dem Harvardstabellen - Verfahren". XV Internationales Wissenschaftliches Kolloqium. 28 September bis 2 October 1970. Vortragsreiche Technische und Biomedizinische Kybernetik. Teil 2, s. 45-52. Technische Hochschule Ilmenau.

Był członkiem Komisji: Elektrotechniki i Automatyki Oddziału PAN w Krakowie, Nauk Organizacji i Zarządzania Oddziału PAN w Krakowie, rad naukowych: Centrum Elektryfikacji i Automatyzacji Górnictwa EMAG; Zakładu Systemów Automatyki Kompleksowej PAN; Towarzystwa Wiedzy Powszechnej; Ośrodka Badawczo-Rozwojowego Mikroelektroniki Hybrydowej i Rezystorów; przy Ministrze Łączności; Zakładu Badawczo-Rozwojowego Urządzeń Technologicznych i Elektronicznych Podzespołów UNITRA-TELPOD; Centralnego Ośrodka Technologii Nauczania WSP w Krakowie.

Był członkiem Polskich Komitetów: Pomiarów i Automatyki; Automatyzacji Kopalń Głębinowych i Odkrywkowych PCAMC oraz komitetów redakcyjnych: czasopisma "Digital Processes" (1975-81), Brunel University, Anglia; IFAC Committee on Education (1972-75), University of Minnesota, Electrical Engineering Dept, USA; Elektroniki i Telekomunikacji PAN (od 1984); > WNT (od 1976); czasopisma Postępy Cybernetyki, komitetów: Górnictwa PAN, Sekcji Cybernetyki w Górnictwie (od 1970). Był redaktorem Zeszytów Naukowych AGH, serii "Automatyka" (1966-89) oraz członkiem: Sekcji Telekomunikacji KBN i Zespołu Elektroniki i Telekomunikacji Międzyuczelnianego Ośrodka Metodycznego Wyższych Studiów Technicznych dla Pracujących.

Był członkiem: SEP (od 1952), Związku Nauczycielstwa Polskiego (1950-89) oraz Towarzystwa Wiedzy Powszechnej (1958-85).

Był członkiem założycielem i przewodniczącym (1969-91) Oddziału Polskiego Towarzystwa Cybernetycznego (PTC) w Krakowie, otrzymał tytuł członka honorowego PTC (1992). Był również członkiem towarzystw i stowarzyszeń:Polskiego Towarzystwa Elektrotechniki Teoretycznej i Stosowanej (PTETiS); Towarzystwa Przyjaciół Sztuk w Krakowie; Centralnej Komisji Szkolnictwa Elektrycznego i Wydawnictw SEP; Wiceprezesem Rady Wojewódzkiej NOT w Krakowie.

Otrzymał odznaczenia państwowe: Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Złoty Krzyż Zasługi, Medal Komisji Edukacji Narodowej oraz organizacyjne: Srebrną i Złotą Odznakę Honorową NOT, Złotą Odznakę PTC, Srebrną Odznakę za pracę społeczną dla miasta Krakowa. Otrzymał Pięć nagród Ministra oraz dziewięć nagród Rektorskich za działalność naukową oraz dydaktyczną; Honorową Złotą Odznakę Zasłużonego Pracownika Łączności nadaną przez Ministra Łączności PRL. Otrzymał za swą działalność wiele dyplomów uznania i pisemnych podziękowań oraz wyróżnień.

Był wiele razy laureatem konkursu na najlepszego nauczyciela akademickiego. Był opiekunem ponad 200 prac dyplomowych, z których wiele uzyskało wyróżnienie. Wygłosił dziesiątki odczytów popularno-naukowych w różnych środowiskach.

Związek małżeński zawarł w Krakowie (23 VII 1949) z Zofią. Jego dwaj synowie: Andrzej (ur. 1952) — profesor telekomunikacji pracujący w AGH na stanowisku kierownika Katedry Telekomunikacji oraz Krzysztof (ur. 1954) — dr medycyny w zakresie chirurgii pracujący w szpitalu Wojewódzkim im. Ludwika Rydygiera w Krakowie,> dali mu pięcioro wnucząt.

Profesor Antoni Pach interesował się: fotografią, filatelistyką oraz filozofią przyrody. Był wierzącym i praktykującym katolikiem.

Zmarł dnia 24 XII 2007 r. i został pochowany na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie. Podczas obchodów 90-lecia AGH w roku 2009 odsłonięto tablicę i nadano Jego imię pawilonowi D-6 (pawilon Katedry Telekomunikacji) w obecności Zofii Pach i synów z rodzinami.


Opracował Andrzej Marusak
Na podstawie prac:
1. Andrzej Pach: "Jubileusz 80-lecia urodzin Profesora Antoniego Pacha". AGH, BIP_88 marzec 2001.
2. Wikipedia (PL): "Antoni Pach", www (27-3-2011).
3. Wydarzenia w AGH, 2 XI 2010. Vivat Akademia nr 3. Periodyk AGH.
4. Antoni Cieśla: "Nadanie imienia prof. Antoniego Pacha pawilonowi Katedry Telekomunikacji". BiuletynAGH18/19-2009, ss. 4-5.

( Home page )