( Home page )

JÓZEF ŻYDANOWICZ (1909-2000)

Prof.dr inż. Józef Żydanowicz

Urodzony w Łagiewnikach k. Łodzi (12 I 1909). Ukończył Gimnazjum im. Tadeusza Rejtana w Warszawie i w latach 1926-31 studiował na Wydziale Elektrycznym Politechniki Warszawskiej.

Po ukończeniu studiów (1931) ze specjalizacją Prądy Silne rozpoczął pracę zawodową jako inżynier Działu Sieci w Elektrowni Siersza Wodna. Zajmował się m.in. budową i utrzymaniem sieci wysokiego napięcia 5 kV i 22 kV oraz sieci rozdzielczych niskiego napięcia (1932-38). W lipcu 1938 r. został starszym asystentem w Katedrze Urządzeń Elektrycznych na Wydziale Elektrycznym Politechniki Warszawskiej oraz radcą technicznym w Urzędzie Patentowym RP.

Po kapitulacji Warszawy (1939) rozpoczął pracę w szkolnictwie technicznym od prowadzenia zajęć lekcyjnych z “Urządzeń i sieci elektrycznych” początkowo na kursach dla monterów i techników na terenie zamkniętej przez Niemców szkoły Wawelberga i Rotwanda, a następnie w Państwowej Szkole Technicznej II Stopnia utworzonej za zgodą władz okupacyjnych na terenie zamkniętej Politechniki Warszawskiej. W kwietniu 1942 r. władze okupacyjne zgodziły się na utworzenie Państwowej Wyższej Szkoły Technicznej (PWST) na terenie Politechniki Warszawskiej. Składała się ona z 4 wydziałów (budownictwa, budowy maszyn, chemii technicznej i elektrycznego) i była przeznaczona dla absolwentów szkół zawodowych II stopnia (kurs normalny) i dla byłych studentów (kurs specjalny). Kierownikiem Wydziału Elektrycznego tej szkoły był prof. Mieczysław Pożaryski, a prof. Żydanowicz prowadził ćwiczenia z “Urządzeń i sieci elektrycznych” (wykłady prowadzili prof. Roman Podoski i inż. Włodzimierz Szumilin) oraz wykłady z “Encyklopedii urządzeń elektrycznych” dla kierunku “prądów słabych”. Istnienie tej legalnej szkoły zawodowej, chociaż tylko 2 letniej, umożliwiło prowadzenie konspiracyjnego nauczania na poziomie akademickim w ramach tajnej Politechniki, gdzie prowadził prace dyplomowe. Na tej tajnej Uczelni absolutorium uzyskało ok. 60 lub 80 studentów (według szacunków). Wobec trudności z utrzymaniem rodziny, założył małe przedsiębiorstwo instalacji elektrycznych zatrudniające 2 monterów. W pracy pomagała mu żona, którą przeszkolił w naprawach sprzętu elektrycznego.

Brał czynny udział w Powstaniu Warszawskim. W końcu sierpnia 1944 r. zgłosił się do Powstańczego Biura Spraw Elektrycznych AK na ul. Wilczej 23, gdzie współpracował m.in. z inż. Włodzimierzem Hellmanem. Do końca Powstania zajmował się dostarczaniem energii elektrycznej i sprzętu oświetleniowego do szpitali, uruchamianiem małych elektrowni spalinowych, ładowaniem i konserwacją akumulatorów itd. Po kapitulacji Powstania wyjechał do Krakowa, gdzie pracował w austriackiej firmie ELIN (od 1 XI 1944 do 15 I 1945) wykonywał roboty instalacyjne i przebudowę rozdzielni NN. Od 1 II do 30 IX 1945 r. był kierownikiem warsztatu elektrotechnicznego w Elektrowni Miejskiej w Krakowie. Równocześnie od 1 VII 1945 r. prowadził wykłady z “Urządzeń Elektrycznych” dla studentów IV roku Politechniki Śląskiej z tymczasową siedzibą w Krakowie.

Po powrocie do Warszawy brał udział w odbudowie Zakładu Urządzeń Elektrycznych PW jako adiunkt (1945-48) gdzie prowadził prace dyplomowe i był z-cą dziekana Wydziału Elektrycznego PW ds. weryfikacyjnych (zaliczanie studentom studiów z okresu okupacji). Równocześnie wykładał “Elektrotechnikę i instalacje elektryczne” na Wydziale Inżynierii PW i w Szkole Inżynierskiej im. Wawelberga i Rotwanda (1945-51), a także pracował jako inspektor techniczny w Wydziale Techniczno-Eksploatacyjnym Zjednoczenia Energetycznego Okręgu Warszawskiego (1946-48).

Zaprzestał pracy na Politechnice Warszawskiej i pracował w Dziale Studiów Centralnego Zarządu Energetyki (1948-51) do powołania Go na stanowisko z-cy profesora na Wydziale Elektrycznym PW. Równocześnie pracował w Instytucie Elektrotechniki (1951-62) początkowo jako szef Grupy Zabezpieczenia w Zakładzie Wielkich Mocy, a następnie jako samodzielny pracownik w Zakładzie Urządzeń Rozdzielczych.

Był inicjatorem, twórcą i kierownikiem istniejącej od roku 1953 w Politechnice Warszawskiej specjalizacji “Zabezpieczenia przekaźnikowe i automatyka elektroenergetyczna”. Później został twórcą warszawskiej szkoły naukowej w tej dziedzinie. Docentem został w 1955 r., a doktorat uzyskał w roku 1961. Profesorem nadzwyczajnym został w 1963 r. a profesorem zwyczajnym — w 1975 r. Był prodziekanem Wydziału Elektrycznego PW (1966-69) oraz kierownikiem Zakładu Zabezpieczeń i Automatyki Elektroenergetycznej w Katedrze Sieci i Systemów Elektroenergetycznych (1963-70). Po reorganizacji Politechniki i utworzeniu struktury instytutowej został kierownikiem Zespołu Elektroenergetycznej Automatyki Zabezpieczeniowej w Zakładzie Sieci i Systemów Elektroenergetycznych.

Był przewodniczącym Komisji Przewodów Doktorskich dla Specjalności Elektroenergetyka w Politechnice Warszawskiej (1972-78) oraz członkiem: Centralnej Komisji Słownictwa Elektrotechnicznego (1938-52), CIGRE (od 1958), Grupy Ekspertów w Komitecie Elektrotechniki PAN (od 1959), Rady Naukowo-Dydaktycznej Politechniki Wrocławskiej (od 1968).

Wypromował ponad 200 magistrów inżynierów oraz 11 doktorów. Opracował 15 recenzji prac doktorskich i 6 — habilitacyjnych. Wydał ok. 50 publikacji, w tym 9 podręczników, 9 skryptów, 25 artykułów i 4 patenty.

Był członkiem PTETiS od 1966 r. W Zarządzie Głównym pełnił początkowo funkcję z-cy sekretarza generalnego, a następnie — skarbnika (1971-84). W roku 1980 otrzymał godność członka honorowego PTETiS ( nr 19 ).

Został odznaczony licznymi odznaczeniami państwowymi i społecznymi oraz nagrodami Ministra.

Lubił muzykę poważną, dobrze grał na fortepianie, znał 4 języki obce.

Zmarł w Warszawie (7 XII 2000).


A. J. Marusak (SAiP OW SEP)
Na podstawie:
"40-lat PTETiS" Biuletyn nr 5 (jubileuszowy). Pod red. A. J. Marusaka. Warszawa 2001.

( Home page )