KAZIMIERZ IDASZEWSKI (1878 — 1965)

Urodzony w Nochowie, pow. Śrem, woj. Wielkopolskie (16 I 1878). Jego ojciec był nauczycielem szkoły powszechnej. Początkowo chodził do szkoły, w której uczył jego ojciec, a nastepnie wstąpił do 9-klasowego gimnazjum klasycznego w Śremie. Maturę zdał 26 III 1898 r. i zapisał się na Wydział Mechaniczno-Elektrotechniczny Politechniki w Brunszwiku (Technische Hochschule Braunschweig). Po pięciu latach studiów (16 I 1903) zdał egzamin dyplomowy z odznaczeniem ("mit Auszeichung") i otrzymał dyplom inżyniera elektryka.

Jeszcze w czasie studiów elektrotechnicznych ipasjonował się chemią i zaraz po zdaniu egzaminu dyplomowego zabrał się do robienia pracy doktorskiej w dziedzinie elektrochemii opod opieką prof. G. Bodlandera. W ciągu kilku miesięcy uporał sie z częścią laboratoryjną pracy doktorskiej i dnia 1 X 1903 r. objął posadę asystenta w Szkole Politechnicznej (później Politechnice) we Lwowie przy katedrze prof. Romana Dzieślowskiego. Uruchomił laboratorium maszyn elektrycznych i napisał pracę doktorską pt. "Versuche über das elektrolytische Verhalten von Schwefelkupfer", którą obronił z odznaczeniem (1904) na Wydziale Mechaniczno-Elektrycznym Politechniki w Brunszwiku i jako pierwszy Polak elektryk uzyskał tytuł doktora-inżyniera za granicą.

We wrześniu 1904 r. przeniósł się do Berlina gdzie otrzymał posadę inzyniera w fabryce maszyn elektrycznych (Dynamowerk) firmy Siemens–Schuckert Werke (SSW). Tutaj, w latach 1904–19 pracował początkowo jako inżynier na stacji prób, a następnie w biurze konstrukcyjnym maszyn elektrycznych prądu stałego i trójfazowego. Zbierał doświadczenia podróżując po zakładach produkcyjnych, elektrowniach i okrętach. Zbierał skargi klientów Siemensa, wykonywal próby odbiorcze i załatwial życzenia odbiorców produktów Siemensa. Z Jego pracy firma była bardzo zadowolona, o czym świadczyło podwyższanie uposażenia oraz nagroda w wysokości 1000 DM przyznana 1 VIII 1913 r. Pracując w SSW utrzymywał stały kontakt z prof. R. Dzieślowskim. Dnia 31 X 1919 r. zakończył pracę w SSW i powrócił do kraju.

Dnia 1 I 1920 r. został mianowany profesorem nadzwyczajnym miernictwa elektrycznego na Politechnice Lwowskiej. Nominację na profesora zwyczajnego otrzymał w roku 1924. Kierował Katedrą Pomiarów Elektrycznych. W roku akademickim 1921/22 zlecono mu wykłady z maszyn elektrycznych, które prowadził aż do czasu utworzenia Katedry Maszyn Elektrycznych (1929). W roku 1930 ustąpił z Katedry Pomiarów Elektrycznych aby umożliwić powołanie na jej kierownika dr inż Włodzimierza Krukowskiego (wybitnego specjalistę liczników elektrycznych). Sam objął kierownictwo Katedry Maszyn Elektrycznych (30 X 1930). W roku ak. 1938/39 zlecono mu wykłady "Zarys maszyn elektrycznych i transformatorów" dla teletechników i "Zarys elektrotechniki" dla Oddziału Maszynowego.

We Lwowie został członkiem SEP i pracował jako członek komisji normalizacyjnej SEP, rzeczoznawca maszyn elektrycznych oraz napędów pomp do wydobywania nafty. Był również członkiem komisji legalizowania liczników energii elektrycznej przy Głównym Urzędzie Miar.

Od 1939 r. w latach okupacji sowieckiej Lwowa pracował w LPI (Lvovskij Politechnicznyj Institut). W okresie okupacji niemieckiej natomiast, Politechnika Lwowska została zamknieta przez Niemców. Początkowo wykładał zasady elektrotechnki w "Rzemieślniczej Szkole Zawodowej" (od listopada 1942 do maja 1943), a po otwarciu szkoły zawodowej pn. "Państwowe Techniczne Kursy Fachowe" (Staatliche Technische Fachkurse) wykładał maszyny i miernicwo elektryczne. W 1944 r. kiedy wojska sowieckie przybliżyły się do Lwowa, wyjechał do Krakowa, a wreszcie - po wielkiej tułaczce - udało mu się w końcu grudnia połączyć z rodzeństwem w Poznańskiem.

W lutym 1945 r. dowiedział się z gazety "Wolność", że w Łodzi ma powstać uniwersytet z politechniką. Zgłosił się zaraz ale nie zastał organizatora (prof. Łubnickiego), który wyjechał nie zostawiając adresu. W takiej sytuacji wyjechał do Krakowa i w maju zostal powołany jako dziekan i organizator Wydziału Elektrycznego Politechniki Śląskiej z tymczasową siedzibą w Krakowie, ponieważ w Krakowie były laboratoria elektryczne Akademii Górniczej potrzebne do kształcenia elektryków, a w Gliwicach jeszcze ich nie było.

W tym czasie ważyły się losy Politechniki Wrocławskiej. Pełnomocnik rządu ds. szkolnictwa wyższego we Wrocławiu (prof. Stanisław Kulczyński) w lipcu powołał komisję, złożoną z prodziekanów i dziekanów i zaprosził ją do zwiedzenia Politechniki Wrocławskiej w celu wydania orzeczenia, czy warto tę Politechnikę uruchomić. W tamtym czasie, sprzęt ocalały po zniszczeniach wojennych na terenie Politechniki Wrocławskiej był najbogatszy w kraju. Część komisji domagała się przydzielenia części tego sprzetu Uniwersytetowi Wrocławskiemu oraz rozparcelowania reszty pomiędzy Warszawę i Gliwice. Profesor Idaszewski stanowczo się temu sprzeciwił, prof. Kulczyński przychylił sie do Jego zdania i Politechnika Wrocławska została uratowana. Prof. Idaszewski otrzymał stanowisko organizatora Wydziału Elektro-Mechanicznego Politechniki Wrocławskiej.

Dekretem z dnia 24 sierpnia 1945 roku przekształcono Uniwersytet Wrocławski i Politechnikę Wrocławską w polskie państwowe szkoły akademickie. Powołano jedną uczelnię - Politechnikę i Uniwersytet we Wrocławiu, ze wspólnym rektorem, senatem i administracją. Powołano 6 wydziałów uniwersyteckich: · Prawno-Administracyjny , · Humanistyczny, · Matematyczno-Przyrodniczy, · Lekarski z Oddziałem Farmaceutycznym, · Medycyny Weterynaryjnej, · Rolnictwa z Oddziałem Ogrodniczym, oraz 4 wydziały politechniczne: · Chemiczny, · Mechaniczno-Elektryczny, · Budownictwa, · Hutniczo-Górniczy.

We wrześniu 1945 r. przeniósł się do Wrocławia, zorganizował Wydział Mechaniczno-Elektryczny Politechniki Wrocławskiej (PWr), został dziekanem tego Wydziału, a także kierownikiem Katedry Pomiarów Elektrycznych i Katedry Maszyn Elektrycznych. Przy uruchamianiu Katedry pomagał mu tylko Zbigniew Orzeszkowski, były student Politechniki Gdańskiej. Po wytężonej pracy od rana do wieczora, udało się uruchomić laboratorium pomiarów i maszyn elektrycznych oraz wykłady. Pierwszy wykład odbył się dnia 15 XI 1945 r. inaugurujący rok akademicki 1945/46. Był to pierwszy wykład nie tylko na Politechnice Wrocławskiej ale pierwszy na wyższych uczelniach w polskim Wrocławiu. Na Wydział Mechaniczno-Energetyczny przyjeto 262 studentów. Dotkliwy był brak pracowników - wykładowców i personelu pomocniczego. Zdarzało się, że 2 lub 3 razy tygodniowo musiał wykładać po 4 lub więcej godzin dziennie. Dopiero w 1946 roku udało się pozyskać sekretarkę do dziekanatu. W kwietniu 1946 roku K. Idaszewski ustąpił ze stanowiska dziekana ze wzgledu na przemęczenie. W lipcu 1947 r. kierownictwo Katedry Maszyn Elektrycznych oraz wykłady i laboratorium maszyn elektrycznych przejął dr inż. Paweł Jan Nowacki.

Pod opieką K. Idaszewskiego uzyskano dyplom nr 1 magistra inżyniera Politechniki Wrocławskiej, uskał go elektryk Kazimierz Mściwujewski w kwietniu 1946 r. Także elektryk - inż. Władysław Kołek (przyszły profesor AGH) - był pierwszym doktorem nauk technicznych promowanym we Wrocławiu po wojnie.

W latach 1947-1951 na rzecz przemysłu wykonywał z zespołem następujące prace: odbiory, ekspertyzy, uruchomienia, przebudowę i naprawy przyrządów, aparatów i urządzeń pomiarowych. Jego współpracownikami w tym okresie byli: Z. Orzeszkowski, R. Gotszak, J. Gogolwski, T. Halawa, W. Fuliński, E. Kilis, T. Matusiak. Wspomaganymi zakładami były min.: Gazownia Miejska, Huta Bolesławiec, papiernia w Bardzie Śl., Wytwórnia Sprzętu Komunikacyjnego (WSK), Wrocławska Fabryka Maszyn (WFM), FAbryka Armatur, Zakłady Wytwórcze Aparatury Precyzyjnej w Świdnicy, Zakłady Wytwórcze Wielkich Maszyn Elektrycznych (DOLMEL) we Wrocławiu.

We wrześniu 1949 r. Ministerstwo Oświaty mianowało Go przewodniczącym komisji weryfikacyjno-egzaminacyjnej dla elektryków, którzy starali się o dyplom tzw. "zawodowego inzyniera elektryka". Komisja ta została rozwiązana dopiero w maju 1954 roku.

Ważniejszymi Jego pracami naukowymi ogłoszonymi drukiem były: · praca doktorska ogłoszona w Zeitschrift für Elektrochemie (1905, ss. 161-182), · “Kilka uwag o licznikach jednofazowych na małą moc” (Przegląd Elektrotechniczny 1927 i 1928); · “Maszyny prądu stałego” (skrypt PWN 1954), · “Pomiary elektryczne” (skrypt PWN 1955).

Był członkiem i pierwszym prezesem Oddziału Wrocławskiego SEP. Brał czynny udział w pracach podkomisji Miernictwa Elektrycznego i w jej ramach współpracował z prof. Drewnowskim (przewodniczącym podkomisji) przy opracowywaniu “Polskiego Słownika Elektrycznego”.

W roku 1951 został członkiem zwyczajnym Warszawskiego Towarzystwa Naukowego. Wśród ważniejszych odznaczeń otrzymał Krzyż Kawalerski (1950) i Komandorski (1958) Orderu Odrodzenia Polski. Wielu jego uczniów zostało profesorami, m.in.: Kazimierz Kopecki, Paweł Jan Nowacki, Władysław Kołek, Feliks Błocki, Andrzej Kordecki, Wojciech Fuliński i Zbigniew Orzeszkowski. W roku 1964 otrzymał tytuł członka honorowego PTETiS ( nr 3 ).