( Home page )

WŁODZIMIERZ HELLMANN (1911-1987)

Prof.mgr inż. Włodzimierz Hellmann (1911-1987)

Urodził się w 1911 r. w Zakopanem, gdzie zamieszkiwali jego rodzice — zmuszeni do opuszczenia Warszawy bedącej wówczas pod zaborem rosyjskim — po odbyciu kary w X Pawilonie Cytadeli za działalność niepodległościową.

Maturę uzyskał w Gimnazjum Humanistycznym im. Stanisława Staszica w Warszawie (1929). Studia wyższe ukończył na Wydziale Elektrycznym Politechniki Warszawskiej (1935). Następnie odbył roczną służbę wojskową w Szkole Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim.

W latach 1936-38 pracował w firmie English Electric przy elektryfikacji warszawskiego węzła kolejowego. W latach 1938-39 pracował w Biurze Projektów Śląskich Zakładów Elektrycznych w Katowicach, przy projektowaniu stacji transformatorowych 150 kV na linii Śląsk-Warszawa.

Przed wybuchem wojny został powołany do Dywizji Artylerii w Modlinie i we wrześniu 1939 brał czynny udział w 46 DAC w obronie Warszawy. 28 września został odznaczony Krzyżem Walecznych. Po kapitulacji Warszawy został wzięty do niewoli niemieckiej, następnie uciekł i powrócił do Warszawy (10 X 1939). W Jabłonnie rozpoczął pracę w Elektrowni Okręgowej hr. Maurycego Potockiego, jako inżynier ruchu. Działał w konspiracji, walczył w Powstaniu Warszawskim w Śródmieściu, gdzie został ranny. Po upadku Powstania, przedostał się do Zakopanego i był kierownikiem elektrowni wodnej na Olczy.

Po wojnie, w latach 1945-52 pracował na stanowisku dyrektora technicznego Okręgu Energetycznego Bydgosko-Toruńskiego i Północnego; kierował odbudową zniszczonych obiektów energetycznych i budową nowych ważnych obiektów w północnej części systemu energetycznego. W latach 1952-54 był głównym inżynierem PBE Elektrobudowa na budowie pierwszej w Polsce elektrociepłowni zawodowej na Żeraniu w Warszawie.

Pracę naukowo-dydaktyczną w Politechnice Gdańskiej rozpoczął w 1954 r. w Katedrze Elektroenergetyki jako zastępca profesora. W roku 1957 otrzymał tytuł naukowy docenta, a w 1967 r. — tytuł naukowy profesora nadzwyczajnego prowadząc wykłady i seminaria w Katedrze Elektroenergetyki Politechniki Gdańskiej. W roku 1960 opracował podręcznik "Automatyzacja elektrowni wodnych".

Równolegle, od roku 1954 (przez 18 lat), pracował na pełnym etacie w resortowym Gdańskim Oddziale Instytutu Energetyki, który zorganizował. W placówce tej opracowano układy wzbudzenia i regulacji napięcia generatorów synshronicznych wielkiej mocy 120 MW i 200 MW, układy regulacji transformatorów i elektrofiltrów — wdrożone do produkcji i zastosowane w polskiej energetyce zamiast dotychczasowych urządzeń importowanych.

Podejmował również prace nt. automatyzacji elektrowni wodnych. W wyniku tego powstały regulatory mocy i układy automatycznego sterowania pracą hydrozespołów zastosowane w kilku elektrowniach wodnych.

Osiągnięcia powyższe zostały nagrodzone 2-krotnie zespołowymi Nagrodami Państwowymi II stopnia w latach 1968 — za opracowanie i wdrożenie do produkcji nowoczesnych układów regulacji napięcia wielkich generatorów elektrycznych, i w roku 1972 — za opracowanie i wdrożenie nowoczesnych układów zasilania i regulacji elektrofiltrów.

Otrzymywał wielokrotnie zespołowe nagrody Przewodniczącego KNiT (Komitetu Nauki i Techniki) oraz Dyrektora Zjednoczenia Energetyki za prace wykonane na rzecz rozwoju energetyki krajowej.

W roku 1970 otrzymał nagrodę Ministra Oświaty i Szkolnictwa Wyższego II stopnia za skrypt pt. "Podstawy zastosowania analogowych maszyn matematycznych". Pracę w Instytucie Energetyki zakończył w 1972 r.

Był odznaczony Srebrnym i Złotym Krzyżem Zasługi oraz Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (1973).

W latach 1973-74 pracował na stanowisku profesora Uniwersytetu w Mosulu (Irak). W latach 1973-79 kierował Zakładem Elektroenergetyki Instytutu Elektroenergetyki i Automatyki P.G. W 1979 r. otrzymał nagrodę zespołową II stopnia Ministra Nauki Szkolnictwa Wyższego i Techniki za współautorstwo podręcznika "Regulacja częstotliwości i napięcia w systemie elektroenergetycznym".

W roku 1982 otrzymał tytuł profesora zwyczajnego.

Pracował nad koncepcją ośrodka szkoleniowego wyposażonego w symulator dla Elektrowni Jądrowej Żarnowiec, budowanej w latach 1982-90.

Był członkiem 5 rad naukowych: 1) Instytutu Energetyki (1970-77), 2) IASE (Instytutu Automatyki Systemów Energetycznych) (1972-81), 3) Komisji Szkoleniowej Energetyki Jądrowej przy Urzędzie Pełnomocnika d.s. Energii Atomowej (1974-78), 4) Instytutu Maszyn Przepływowych PAN ( do roku 1980) i 5) Państwowej Agencji Atomistyki (od roku 1983).

Wypromował 5 doktorów, napisał 5 bardzo cenione podręczniki i 3 skrypty akademickie, opublikował kilkadziesiąt artykułów naukowych.

Był członkiem 5 towarzystw i organizacji naukowych i technicznych: 1) SEP (Stowarzyszenie Elektryków Polskich), 2) PTETiS (Polskie Towarzystwo Elektrotechniki Teoretycznej i Stosowanej), 3) PTC (Polskie Towarzystwo Cybernetyczne), 4) PTN (Polskie Towarzystwo Naukowe) i 5) PKE (Polski Komitet Energetyki).

Jako jeden z współtwórców Gdańskiego Oddziału PTETiS od 1962 r. był czynnym członkiem tego Towarzystwa. Wygłaszał liczne odczyty, stymulował innych do udziału w pracach PTETiS. Wprowadził w szeregi Towarzystwa licznych swych współpracowników z Instytutu Energetyki i Automatyki Politechniki Gdańskiej. W roku 1982 został wybrany przewodniczącym Oddziału Gdańskiego PTETiS, a w roku 1984 — wiceprzewodniczącym. W okresie pełnienia tych funkcji zorganizował w Gdańsku XVIII Walny Zjazd PTETiS (1984).

Tytuł członka honorowego PTETiS otrzymał w roku 1986 ( nr 24).

Był bardzo pracowity, systematyczny i bezkompromisowy. Współpracownikom pozostawiał dużą swobodę w realizowaniu własnych koncepcji naukowych, rozwijał ich samodzielność naukową i organizacyjną. Był człowiekiem pogodnym, ciepłym i serdecznym. Kochał góry zimą i w lecie, świetnie pływał. Lubił muzykę klasyczną. Był ojcem trojga dzieci i dziadkiem 8 wnucząt.

Zmarł po ciężkiej i krótkiej chorobie, dnia 27 października 1987 r. Spoczął na cmentarzu Srebrzysko w Gdańsku.


A. J. Marusak (SAiP OW SEP)
Na podstawie:
1) "40-lat PTETiS" Biuletyn nr 5 (jubileuszowy). Pod red. A. J. Marusaka. Warszawa 2001.
2) "Polacy Zasłuzeni dla elektryki. Początki elektrotechnicznego szkolnictwa wyższego, pionierzy elektryki".
PTETiS, Warszawa-Gliwice-Opole 2009, ISBN 978-83-927653-1-8, ss. 473-478.


( Home page )