( Home page )

CEZARY PAWŁOWSKI (1895-1981)

Prof. dr hab. 
Cezary Pawłowski

Specjalista w dziedzinach: radiologii ogólnej, radiologii przemysłowej, miernictwa radiologicznego, miernictwa ciał promieniotwórczych, ochrony radiologicznej.

Urodzony w roku 1895 w Łomży.

Wyższe studia ukończył na Wydziale Matematyczno-Fizycznym Uniwersytetu w Odessie. Stopień doktora filozofii w zakresie fizyki (1926) i stopień doktora habilitowanego (1933) uzyskał w Uniwersytecie Warszawskim, a tytuł profesora — w Uniwersytecie Poznańskim (1946). Od roku 1946 był profesorem Politechniki Warszawskiej.

Do roku 1919 pracował jako asystent na Wydziale Matematyczno-Fizycznym Uniwersytetu w Odessie. Po powrocie do Polski, rozpoczął pracę w Zakładzie Doświadczalnym Uniwersytetu Warszawskiego. W roku 1927, jako stypendysta rządu francuskiego, wyjechał do Paryża, gdzie przez kilka lat, pod opieką Marii Skłodowskiej-Curie, prowadził badania w Laboratorium Curie Instytutu Radowego.

Prace badawcze wykonywane przez niego w tym Instytucie dotyczyły: ● zjawisk w cienkich warstwach poddanych działaniu promieniowania alfa, ● badań protonów emitowanych ze związków wodoru naświetlanych promieniowaniem alfa oraz ● badań reakcji jądrowych zachodzących w lekkich pierwiastkach pod wpływem promieniowania alfa polonu. Część tych prac została w 1930 roku wyróżniona przez Conceil de L'Universite de Sorbonne. Po powrocie z Paryża i uzyskaniu stopnia doktora habilitowanego został adiunktem w Zakładzie Doświadczalnym Uniwersytetu Warszawskiego, kierowanym przez profesora Stefana Pieńkowskiego.

Na Uniwersytecie Warszawskim prowadził wykłady z promieniotwórczości. W 1934 roku, z rekomendacji Marii Skłodowskiej-Curie, został kierownikiem Pracowni Fizycznej Instytutu Radowego powstającego w Warszawie. Kierowana przez niego Pracownia w krótkim czasie stała się znaczącym na świecie ośrodkiem naukowym.

W uznaniu zasług i w dowód przyjaźni dla Cezarego Pawłowskiego małżonkowie Piotr i Irena Joliot-Curie z przyznanej Nagrody Nobla ufundowali dla Instytutu Radowego duży elektromagnes (obecnie w muzeum Marii Skłodowskiej-Curie), a siostra Marii Skłodowskiej, Bronisława Dłuska, zakupiła 100 mg radu.

W pracowni kierowanej przez Cezarego Pawłowskiego powstała Wzorcownia Rentgenowska i Laboratorium Ciał Promieniotwórczych. Zbudowano aparaturę do ekstrakcji radonu, a preparaty radowe wprowadzone zostały do terapii nowotworów. Prace naukowe prowadzone wówczas przez Cezarego Pawłowskiego dotyczyły badań promieniowania beta izotopów promieniotwórczych wytwarzanych w reakcjach jądrowych z neutronami oraz jonizacji kolumnowej wywołanej przez ciężkie cząstki naładowane.

We wrześniu roku 1939, zabezpieczył przed okupantem niemieckim cenną aparaturę Instytutu Radowego. W czasie okupacji wykonywał pomiary promieniowania rentgenowskiego w szpitalach i ośrodkach zdrowia oraz prowadził konspiracyjne nauczanie młodzieży akademickiej.

Po II wojnie światowej, został mianowany profesorem Uniwersytetu Poznańskiego. W roku 1946 powrócił do Warszawy i objął stanowisko profesora w Politechnice Warszawskiej (PW). Dzięki jego staraniom na Wydziale Elektrycznym PW powstał Oddział Fizyki Stosowanej z Sekcją Elektrotechniki Medycznej, która w latach późniejszych została przeniesiona na Wydział Łączności (obecny Wydział Elektroniki i Technik Informacyjnych) PW.

Sekcja Elektrotechniki Medycznej była jedną z pierwszych na świecie jednostek kształcących specjalistów w zakresie technik elektrycznych stosowanych w medycynie. Na Wydziale Łączności PW, Cezary Pawłowski był kierownikiem Katedry Radiologii i Sekcji Elektrotechniki Medycznej, a od roku 1951 — jednocześnie kierownikiem Pracowni Fizyki Instytutu Radowego w Warszawie.

Na kierowanej przez niego Sekcji Elektrotechniki Medycznej prowadził wykłady z: "Radiologii ogólnej", "Radiologii przemysłowej", "Miernictwa radiologicznego", "Miernictwa ciał promieniotwórczych" i "Ochrony radiologicznej". W tym okresie ● opracował technologię produkcji liczników Geigera-Mullera, ● wprowadził do ochrony radiologicznej test — filmy rentgenowskie. ● Badał właściwości absorpcyjne i ● wyznaczył równoważnik pochłaniania promieniowania rentgenowskiego barytu. ● Prowadził badania fantomowe rozkładów dawek przy wielopolowym napromieniowaniu oraz ● zbudował pierwszy w Polsce aparat do tele-curie-terapii — tzw. bombę radową.

W latach 1950' został dziekanem Wydziału Łączności PW. Do chwili odejścia na emeryturę (1965) kierował Sekcją Elektrotechniki Medycznej (o zmienionej później nazwie na Elektrotechnika Medyczna i Jądrowa).

Był członkiem założycielem (5 II 1965) Polskiego Towarzystwa Fizyki Medycznej i członkiem honorowym tego Towarzystwa.

Zmarł w Warszawie 28 grudnia 1981 roku.

Jego imieniem zostało nazwane Polskie Towarzystwo Fizyki Medycznej.


    Zaczerpnięto z pracy:
    Pod red. J.S. Bobera i R. Z. Morawskiego: "Profesorowie i docenci Wydziału Elektroniki i Technik Informacyjnych Politechniki Warszawskiej 1951-2001". Oficyna Wyd. PW, Warszawa 2001. ISBN 83-914580-3-2.

( Home page )